ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΥΡΕΤΟΣ (ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ)

 

Πυρετός και πνευμονία (άσπρη σκίαση στον δεξιό πνεύμονα) όπως φαίνεται αριστερά στην εικόνα

Μετά από επιτυχή θεραπεία η βλάβη έχει αποκατασταθεί. ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΜΟΥ ΑΡΧΕΙΟ

Η διαδικασία διατήρησης της θερμοκρασίας του σώματος, ανεξάρτητα από τις συνθήκες της θερμοκρασίας, που επικρατούν στο περιβάλλον, είναι σημαντική στο ανθρώπινο σώμα και υπάρχουν πολυάριθμοι ομοιοστατικοί μηχανισμοί, που περιλαμβάνουν το ρίγος κατά την έκθεση στο κρύο και την εφίδρωση σε συνθήκες καύσωνα. Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ελέγχεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου στον οποίο βρίσκονται τα θερμορυθμιστικά κέντρα. Το θερμορυθμιστικό κέντρο στο φυσιολογικό άτομο, διατηρεί την θερμοκρασία του σώματος σταθερή, παρά τις περιβαλλοντικές αλλαγές, διότι εξισορροπεί τις διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από την μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την διακύμανση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ιατρικών επιστημονικών μελετών, σε υγιή άτομα ηλικίας 18 έως 40 ετών, η μέση θερμοκρασία του στόματος είναι 36,8 +_ 0,4 βαθμοί Κελσίου, με χαμηλότερα επίπεδα στις έξι το πρωί και υψηλότερα το απόγευμα στις τέσσερις με έξι το απόγευμα. Η μέγιστη φυσιολογική θερμοκρασία του στόματος είναι 37,2 στις έξι το πρωί και 37,7 στις τέσσερις το απόγευμα.

Ο πυρετός ορίζεται ως θερμοκρασία άνω του 37,2 κατά τις πρωινές ώρες και ως θερμοκρασία άνω του 37,7 κατά τις απογευματινές ώρες από το στόμα, όπως μετράται με ειδικά θερμόμετρα στόματος. Η φυσιολογική ημερήσια διακύμανση είναι 0.5-1 βαθμός Κελσίου. Οι θερμοκρασίες στη μασχάλη είναι κατά μισό βαθμό χαμηλότερες από τις προαναφερόμενες, στο στόμα. Όσο μεγαλώνει η ηλικία, μειώνεται η ικανότητα αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος. Η κύηση και η δυσλειτουργία των ενδοκρινών αδένων, επηρεάζουν την θερμοκρασία του σώματος. Σε γυναίκες με εμμηνορρυσία, η πρωινή θερμοκρασία είναι γενικά χαμηλότερη επί δύο εβδομάδες προ της ωορρηξίας. Στη συνέχεια αυξάνεται κατά 0.6 βαθμούς Κελσίου περίπου με την ωορρηξία και παραμένει σε αυτό το επίπεδο, έως ότου αρχίσει η εμμηνορρυσία.

Η αύξηση της θερμοκρασίας του σε επίπεδα ανώτερα του φυσιολογικού, είναι πάντα παθολογικό φαινόμενο και οφείλεται είτε σε αδυναμία του σώματος να αποβάλλει την πλεονάζουσα θερμότητα λόγω ανεπάρκειας των ομοιοστατικών του μηχανισμών, είτε σε άνοδο του υποθαλαμικού σημείου ρύθμισης βάσει του οποίου κινητοποιούνται οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί λόγω ιατρικού νοσήματος. Η παθολογική άνοδος της θερμοκρασίας στην πρώτη περίπτωση, αποκαλείται ιατρικώς υπερθερμία και στην δεύτερη περίπτωση πυρετός, στο παρόν άρθρο όμως, επειδή απευθύνεται στο ευρύ κοινό, ο όρος πυρετός θα χρησιμοποιηθεί όπως είναι ευρύτερα γνωστός, δηλαδή για να περιγράψει την παθολογική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, ανεξαρτήτως αιτιολογίας.

Η παθολογική αδυναμία του σώματος να αποβάλλει την πλεονάζουσα θερμότητα, μπορεί να είναι αποτέλεσμα υψηλών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών, κόπωσης λόγω ηλικίας, αφυδάτωσης, άσκησης σε θερμό περιβάλλον, λήψης φαρμάκων ή χρήσης ουσιών, όπως αμφεταμινών, κοκαΐνης, λυσεργικού οξέως, σαλικυλικών, λιθίου, αντιχολινεργικών, συμπαθητικομιμητικών, τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, αναστολέων ΜΑΟ, υπερθυρεοειδισμού, φαιοχρωμοκυτώματος, εγκεφαλικών βλαβών. Η υπερθερμία είναι συστατικό στοιχείο του κακοήθους νευροληπτικού συνδρόμου μίας επικίνδυνης και σπάνιας παρενέργειας ορισμένων ψυχοφαρμάκων, που χαρακτηρίζεται από σύγχυση, μυϊκή δυσκαμψία, πνευμονική συμφόρηση, ακούσιες κινήσεις, άνοδο μυϊκών ενζύμων και πυρετό.

Η άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να οφείλεται σε ανύψωση του θερμορυθμιστικού κέντρου του υποθαλάμου από παράγοντες φλεγμονής. Ο πυρετός κατά την επίθεση των μικροβίων, είναι συστατικό στοιχείο ενός αμυντικού συστήματος, το οποίο αμύνεται με επάρκεια. Κατά την διάρκεια μιας λοίμωξης εκλύονται πυρετογόνα, με άμεσο αποτέλεσμα την εκκίνηση της διαδικασίας ρύθμισης της κεντρικής θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα από τον υποθάλαμο. Στην παθογένεση του πυρετού στα λοιμώδη νοσήματα, σημαντικό ρόλο έχουν μικρές πρωτεΐνες, που ονομάζονται κυτοκίνες. Οι κυτοκίνες όπως είναι οι ιντερλευκίνες, η ιντερφερόνη α και ο παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF) ρυθμίζουν ανοσιακές και αιμοποιητικές διεργασίες και εκλύονται κατά την διάρκεια φλεγμονών. Τα ηλικιωμένα άτομα καθώς και τα άτομα που εξαιτίας συμπαρομαρτούντων νοσημάτων, εμφανίζουν πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενδέχεται να μην εμφανίσουν πυρετό ακόμη και κατά την διάρκεια σοβαρών λοιμώξεων και πρέπει να ευρίσκονται σε στενή παρακολούθηση κατά την διάρκεια των λοιμωδών νοσημάτων. Επιπροσθέτως, ορισμένα φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή, όταν λαμβάνονται συστηματικώς αλληλεπιδρούν με το ανοσολογικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού, με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκαλείται ελάττωση της ικανότητας του οργανισμού να αμύνεται και να ανεβάζει πυρετό, ακόμη και επί σοβαρών λοιμώξεων.

Εκτός από τις λοιμώξεις, που είναι το πιο κοινό αίτιο πυρετού, υπάρχει μια ποικιλία καταστάσεων, που ενδέχεται να εμφανίσουν πυρετό. Ο κατάλογος είναι μακρύς και περιλαμβάνει εγκεφαλικά νοσήματα, καρκινώματα, την πνευμονική εμβολή, καρδιαγγειακά νοσήματα, λοιμώδεις και μη λοιμώδεις ηπατίτιδες, τον μεσογειακό πυρετό, την σαρκοείδωση, την χρήση ορισμένων φαρμάκων και ουσιών, τα αυτοάνοσα νοσήματα, παθήσεις ενδοκρινών αδένων.

Tί πρέπει να γνωρίζετε για τον πυρετό επιπροσθέτως:

ü Περιπτώσεις πυρετού που επιβάλλουν επείγουσα ιατρική αξιολόγηση, είναι ο υψηλός πυρετός, ο πυρετός που εκδηλώνεται σε υψηλές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες, ο πυρετός που δεν ανταποκρίνεται σε αντιπυρετικά, ο πυρετός που συνοδεύεται από δυσχέρεια αναπνοής, κεφαλαλγία, έμετο, ή εξάνθημα, ο πυρετός που ενώ είναι σε βελτίωση επιδεινώνεται, ο παρατεινόμενος πυρετός πάνω από τετραήμερο, ο πυρετός που συνοδεύεται από επίμονο ρίγος. Ειδικές περιπτώσεις εμπύρετων συνδρόμων ενδέχεται να οδηγήσουν στον θάνατο, εάν δεν αντιμετωπιστούν ή δεν διερευνηθούν άμεσα. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται νοσηλεία.

ü Η μεγάλη άνοδος της θερμοκρασίας πάνω από 41 βαθμούς Κελσίου μπορεί να προκαλέσει οργανικές βλάβες.

ü Τα χλιαρά μπάνια, τα ψυχρά επιθέματα, τα αντιπυρετικά ελέγχουν τον πυρετό. Οι έγκυες, οι θηλάζουσες, τα παιδιά και οι έφηβοι δεν πρέπει να λαμβάνουν ως αντιπυρετικό την ασπιρίνη για τον έλεγχο του πυρετού, για να αποφευχθεί ένα σπάνιο και επικίνδυνο σύνδρομο, το σύνδρομο REYE. Κατά την διάρκεια του πυρετού συνιστάται αποφυγή υπερκόπωσης, αποφυγή ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος, ελαφρά διατροφή και άφθονα υγρά μακράν των γευμάτων, αποφυγή φαρμάκων που καταστέλλουν τον βήχα.

ü Κατά την ιατρική εξέταση, πρέπει να μην αποκρύπτετε και να αναφέρετε οπωσδήποτε τυχόν φάρμακα που λαμβάνετε, τις σεξουαλικές σας συνήθειες, τις εμφυτευμένες συσκευές ή επιθέματα που τυχόν υπάρχουν στο σώμα σας, άλλα άτομα με πυρετό που ευρίσκονται στο στενό σας περιβάλλον, έκθεση σε τοξικές ουσίες, έκθεση σε ζώα, τις ταξιδιωτικές σας συνήθειες, την χρήση απαγορευμένων ουσιών ή αλκοόλ, προηγηθείσες μεταγγίσεις ή αλλεργίες, δήγματα ζώων ή εντόμων, ασυνήθιστες απασχολήσεις ή διατροφικές συνήθειες όπως για παράδειγμα κατανάλωση άπλυτων τροφίμων, την χρήση βοτάνων. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να σας φαίνονται άσχετα με τον πυρετό σας, είναι όμως στοιχεία που ο μαχόμενος ιατρός θα συνυπολογίσει κατά τον σχεδιασμό της θεραπείας ή κατά την διερεύνηση.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO 

Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΧΕΙΜΩΝΑ

Η διαδικασία διατήρησης της θερμοκρασίας του σώματος, ανεξάρτητα από τις συνθήκες της θερμοκρασίας, που επικρατούν στο περιβάλλον, είναι σημαντική στο ανθρώπινο σώμα και υπάρχουν πολυάριθμοι ομοιοστατικοί μηχανισμοί, που το επιτυγχάνουν όπως είναι  το ρίγος κατά την έκθεση στο κρύο και η εφίδρωση σε συνθήκες καύσωνα.

Ο πυρετός ορίζεται ως θερμοκρασία άνω του 37,2 κατά τις πρωινές ώρες και ως θερμοκρασία άνω του 37,7 κατά τις απογευματινές ώρες από το στόμα, όπως μετράται με ειδικά θερμόμετρα στόματος. Η φυσιολογική ημερήσια διακύμανση είναι 0.5-1 βαθμός Κελσίου. Οι θερμοκρασίες στη μασχάλη είναι κατά μισό βαθμό χαμηλότερες από τις προαναφερόμενες, στο στόμα. Η παθολογική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος που δεν υπερβαίνει όμως το 37,5, είναι γνωστή ως δεκατικός πυρετός. Οι θερμοκρασίες αυτές είναι μέσες θερμοκρασίες αναφοράς και αφορούν νέα ενήλικα υγιή άτομα. Όσο μεγαλώνει η ηλικία, μειώνεται η ικανότητα αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος. Η κύηση, η λήψη φαρμάκων, ορισμένα χρόνια νοσήματα, ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες, επηρεάζουν την θερμοκρασία του σώματος. Έτσι παθολογική αύξηση της θερμοκρασίας ορίζεται κάθε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος που σταθερά υπερβαίνει τις συνήθεις θερμοκρασίες ενός οργανισμού.

Κατά την διάρκεια του Χειμώνα, οπότε επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος ο πυρετός οφείλεται συνήθως σε λοιμώδη νοσήματα. Σπανιότερα είναι αποτέλεσμα άλλων παθολογικών καταστάσεων όπως καρκινωμάτων, λήψης φαρμάκων ή χρήσης ουσιών, όπως αμφεταμινών, κοκαΐνης, λυσεργικού οξέως, σαλικυλικών, λιθίου, αντιχολινεργικών, συμπαθητικομιμητικών, τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών, αναστολέων ΜΑΟ, υπερθυρεοειδισμού, φαιοχρωμοκυτώματος, εγκεφαλικών βλαβών.

Στη περίπτωση των λοιμωδών νοσημάτων, ο πυρετός, είναι συστατικό στοιχείο ενός αμυντικού συστήματος, το οποίο αμύνεται με επάρκεια. Κατά την διάρκεια μιας λοίμωξης εκλύονται πυρετογόνα, με άμεσο αποτέλεσμα την εκκίνηση της διαδικασίας ρύθμισης της κεντρικής θερμοκρασίας σε υψηλότερα επίπεδα από τον υποθάλαμο. Στην παθογένεση του πυρετού στα λοιμώδη νοσήματα, σημαντικό ρόλο έχουν μικρές πρωτεΐνες, που ονομάζονται κυτοκίνες. Οι κυτοκίνες όπως είναι οι ιντερλευκίνες, η ιντερφερόνη α και ο παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF) ρυθμίζουν ανοσιακές και αιμοποιητικές διεργασίες και εκλύονται κατά την διάρκεια φλεγμονών.

Tί πρέπει να γνωρίζετε για τον πυρετό επιπροσθέτως:

·        Περιπτώσεις πυρετού που επιβάλλουν επείγουσα ιατρική αξιολόγηση, είναι ο υψηλός πυρετός, ο πυρετός που εκδηλώνεται σε υψηλές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες, ο πυρετός που δεν ανταποκρίνεται σε αντιπυρετικά, ο πυρετός που συνοδεύεται από δυσχέρεια αναπνοής, κεφαλαλγία, έμετο, ή εξάνθημα, ο πυρετός που ενώ είναι σε βελτίωση επιδεινώνεται, ο παρατεινόμενος πυρετός πάνω από τετραήμερο, ο πυρετός που συνοδεύεται από επίμονο ρίγος. Ειδικές περιπτώσεις εμπύρετων συνδρόμων ενδέχεται να οδηγήσουν στον θάνατο, εάν δεν αντιμετωπιστούν ή δεν διερευνηθούν άμεσα. Στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται νοσηλεία.

·        Τα ηλικιωμένα άτομα καθώς και τα άτομα που εξαιτίας συμπαρομαρτούντων νοσημάτων, εμφανίζουν πτώση του ανοσοποιητικού συστήματος, ενδέχεται να μην εμφανίσουν πυρετό ακόμη και κατά την διάρκεια σοβαρών λοιμώξεων και πρέπει να ευρίσκονται σε στενή παρακολούθηση κατά την διάρκεια των λοιμωδών νοσημάτων.

·        Τα χλιαρά μπάνια, τα ψυχρά επιθέματα, τα αντιπυρετικά ελέγχουν τον πυρετό. Οι έγκυες, οι θηλάζουσες, τα παιδιά και οι έφηβοι δεν πρέπει να λαμβάνουν ως αντιπυρετικό την ασπιρίνη για τον έλεγχο του πυρετού, για να αποφευχθεί ένα σπάνιο και επικίνδυνο σύνδρομο, το σύνδρομο REYE. Κατά την διάρκεια του πυρετού συνιστάται αποφυγή υπερκόπωσης, αποφυγή ενεργητικού και παθητικού καπνίσματος, ελαφρά διατροφή και άφθονα υγρά μακράν των γευμάτων, αποφυγή φαρμάκων που καταστέλλουν τον βήχα.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO

ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΓΡΙΠΗΣ: Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ

Η γρίπη προκαλείται από τους ιούς της γρίπης, οι οποίοι είναι RNA ιοί, μέλη της οικογένειας των ορθομυξοιών. Ανάλογα με τα γενικά αντιγονικά χαρακτηριστικά, διαιρούνται σε γενικούς τύπους (Α, Β, C κλπ). Οι πιο σοβαρές επιδημικές εξάρσεις στην Ελλάδα προκαλούνται από ιούς γρίπης Α. Σύμφωνα με μελέτες το 2% των ατόμων που προσβάλλονται θα κινδυνεύσουν σοβαρά, ιδιαιτέρως όταν πρόκειται για άτομα με χρόνιες μεταβολικές, νεφρικές ή καρδιοπνευμονικές νόσους. Οι ιοί της γρίπης Β, προκαλούν γενικά πιο ήπιες επιδημικές εξάρσεις, συχνότερα σε ιδρύματα, ξενώνες, σχολεία, ενώ οι ιοί της γρίπης C σπάνια προκαλούν σοβαρά σύνδρομα. Η σοβαρότερη επιπλοκή της γρίπης Β είναι το σύνδρομο Reye.

Η μετάδοση της γρίπης, γίνεται μετά από ενοφθαλμισμό του ιού στο αναπνευστικό σύστημα, με τον βήχα, τον πταρμό, αλλά και με μολυσμένα αντικείμενα. Χαρακτηρίζεται στην τυπική της μορφή από αιφνίδια έναρξη πυρετού, 38-41 βαθμούς, πόνους στους μύες, πονοκέφαλο, βήχα, πρήξιμο αδένων, ρίγη, αίσθημα κακουχίας. Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα άτομα εμφανίζουν την εικόνα που προαναφέρεται, το φάσμα των κλινικών εκδηλώσεων είναι ευρύ και κυμαίνεται από ελαφρά απύρετη αναπνευστική νόσο όπως το κοινό κρυολόγημα έως την σοβαρή εξάντληση ενώ ενδέχεται να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές, ιδιαίτερα σε μωρά ηλικιωμένους έγκυες και ασθενείς με ορισμένα χρόνια νοσήματα.

Η αποβολή του ιού διακόπτεται συνήθως εντός δύο με πέντε ημερών μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Λόγω ταχέων αντιγονικών αλλαγών των ιών και ικανότητας ανασυνδυασμού του γενετικού τους υλικού με στελέχη που προσβάλλουν άλλα είδη όπως τα πουλερικά, οι ιοί της γρίπης γίνονται ισχυρότεροι. Έτσι παρά την ύπαρξη αντιικών φαρμάκων και αντιγριπικών εμβολίων η πρόληψη με την εφαρμογή σωστών καθημερινών συνηθειών έχει κομβικό ρόλο στον έλεγχο των επιδημιών: 

·        Κατά το πλύσιμο των χεριών να τα πλένετε με νερό και σαπούνι τουλάχιστον επί είκοσι δευτερόλεπτα γιατί αυτός είναι ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για να φονευτούν ιοί και μικρόβια.

·        Να πλένετε τα χέρια σας μετά από χειραψίες, χρηματικές συναλλαγές, μετά την επιστροφή σας στο σπίτι από την εργασία, μετά την αφόδευση και πριν το φαγητό.

·        Κατά το πλύσιμο των χεριών, δεν πρέπει να αμελείτε τις πτυχές των δακτύλων και τις περιοχές ανάμεσα από τα δάχτυλα, τις περιοχές κάτω από τα νύχια, τους καρπούς, την ραχιαία και παλαμιαία επιφάνεια των δακτύλων.

·        Να εκπαιδεύετε τα παιδιά πώς να πλένουν σωστά τα χέρια τους.

·        Να αερίζετε συχνά τους κλειστούς χώρους για να εκδιώκονται οι ιοί και τα μικρόβια. Να αποφεύγετε χώρους με συνωστισμό.

·        Να μην αγγίζετε μάτια μύτη στόμα που αποτελούν τις κύριες πρώτες θέσεις πιθανού εποικισμού λοιμογόνων παραγόντων με ακάθαρτα χέρια και ακάθαρτα αντικείμενα.

·        Να μην βήχετε εκτοξεύοντας τα μολυσμένα σταγονίδια στον αέρα.

·        Επιστρέφοντας στο σπίτι από την εργασία αλλάξτε υποδήματα και ρούχα και πλύνετε τα χέρια σας.

·        Να αποφεύγετε την στενή επαφή με άτομα που έχουν συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού.

·        Μην καπνίζετε. Ο άκαυστος καπνός περιέχει νικοτίνη, καρκινογόνες ουσίες και τοξίνες, με την καύση όμως οι βλαπτικές ουσίες σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες πολλαπλασιάζονται λόγω της εξαέρωσης, της πυρόλυσης της πυροσύνθεσης του καπνού και των άλλων χημικών προσθέτων που χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα το ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα (παραμονή σε χώρο καπνιζόντων) να συνδέεται με πτώση της αμυντικής ικανότητας του σώματος.

·        Να ενισχύσετε περαιτέρω το ανοσοποιητικό σας σύστημα χαμηλή σε κορεσμένα και trans λιπαρά τα οποία ανευρίσκονται κλασσικά στο βούτυρο, τα ζωικά λίπη, τις μαργαρίνες αλλά και στα φυτικά έλαια των τυποποιημένων προϊόντων και των εστιατορίων. Να αποφεύγετε την κατάχρηση αλκοόλ – γλυκών και να περιορίσετε το κόκκινο κρέας.Να ενισχύσετε τα λευκά σας αιμοσφαίρια, τροφοδοτώντας τα σε καθημερινή βάση με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που αφθονούν σε φρέσκα φρούτα λαχανικά, ω3 λιπαρά οξέα που ευρίσκονται στο ψάρι. Η μεσογειακή διατροφή που χαρακτηρίζεται από άφθονη κατανάλωση φρούτων λαχανικών, συστηματική κατανάλωση οσπρίων extra παρθένου ελαιόλαδου ψωμιού ολικής άλεσης, είναι το ιδανικό διατροφικό μοντέλο.

·        Το υπερβολικό βάρος μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς το ανοσοποιητικό σύστημα. Φροντίστε το πηλίκο του βάρους διά του τετραγώνου του ύψους να μην υπερβαίνει οπωσδήποτε το 26.

·        Να διατηρείτε καλή φυσική κατάσταση αποφεύγοντας την καθιστική ζωή. Η καλή φυσική κατάσταση διατηρεί σε ετοιμότητα τις αμυντικές εφεδρείες του σώματος.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO

ΑΤΟΝΙΑ ΑΔΥΝΑΜΙΑ: ΔΥΟ ΣΥΧΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Tα συμπτώματα της ατονίας και της αδυναμίας είναι ιδιαίτερα συχνά στον γενικό πληθυσμό. Η κατάσταση της ατονίας και της αδυναμίας, χαρακτηρίζεται από έλλειψη ενέργειας, που εκδηλώνεται είτε ως μείωση της ικανότητας εκτέλεσης απλών κινήσεων λόγω μυϊκής αδυναμίας, είτε ως εύκολη εξάντληση μετά ή κατά την διάρκεια μυϊκής προσπάθειας, είτε ως αίσθημα ψυχογενούς κόπωσης που εμποδίζει την εκτέλεση πνευματικών δραστηριοτήτων ή καθημερινών δραστηριοτήτων που προϋποθέτουν ψυχική συγκέντρωση. Kατά την ιατρική εξέταση, αξιολογείται  εάν η αδυναμία είναι εστιακή ή γενικευμένη, εάν υπάρχει διαταραχή αντανακλαστικών ή όχι, εάν υπάρχουν διαταραχές νεύρων ή μυών, εάν υπάρχει διαταραχή αισθητικότητας ή όχι.

Αντικειμενικά παθολογικά ευρήματα σωματικής αδυναμίας στην περιοχή των μυών σε τοπικό ή γενικευμένο επίπεδο κατά την εξέταση στο ιατρείο ή κατά την εκτέλεση ειδικών εξετάσεων αξιολόγησης, βρίσκονται σε πολλά νοσήματα κατά τα οποία διαταράσσεται είτε η φυσιολογική λειτουργία του μυός είτε η φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου και του νεύρου που δίνει εντολή στο μυ να κινηθεί.

 Αυτά τα νοσήματα περιλαμβάνουν ανατομικές ή λειτουργικές εστιακές βλάβες, όπως εγκεφαλικά επεισόδια, μυοπάθειες, κήλη δίσκου με πίεση ριζών νεύρων, αλλά περιλαμβάνουν και συστηματικά νοσήματα που προκαλούν αντιδραστική δυσλειτουργία του μυϊκού συστήματος, όπως συμβαίνει στο διαβήτη, σε καρκίνους, σε χρόνιες λοιμώξεις, στον αλκοολισμό, σε σύνδρομα χρόνιας έκθεσης σε τοξικές ουσίες, σε στερητικά νοσήματα, σε μεταβολικά νοσήματα, σε παθήσεις ηλεκτρολυτών, σε παθήσεις ενδοκρινών, σε χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα. 

Παροδική αδυναμία ή κόπωση χωρίς αντικειμενικά ευρήματα μείωσης μυϊκής ισχύος ή παράλυσης κατά την ιατρική εξέταση, συνοδεύει αρκετές φορές , τις απλές ιογενείς λοιμώξεις που ενδημούν τον χειμώνα αλλά και κάθε λοίμωξη, που διαταράσσει την ισορροπία του σώματος. 

Αίσθημα κόπωσης που παρατείνεται χωρίς αντικειμενικά ευρήματα μυϊκής δυσλειτουργίας ή ψυχογενή κόπωση μπορεί να προκαλέσουν όλα τα συστηματικά νοσήματα που προαναφέρθηκαν, αλλά και πολλά χρόνια νοσήματα και παθολογικές καταστάσεις που κουράζουν απλώς τον οργανισμό, όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η αποφρακτική πνευμονοπάθεια, το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο, η αναιμία, τα νευροψυχιατρικά σύνδρομα, η χρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων. Η κατάχρηση αλκοόλ, ο ανεπαρκής ύπνος, η υπερκόπωση, οι διαταραχές ορμονών, η κακή διατροφή είναι συχνοί παράγοντες που προκαλούν ατονία ή αδυναμία. 

Το ιδιοπαθές σύνδρομο χρόνιας κόπωσης χαρακτηρίζεται από γενικευμένη κόπωση, η οποία δεν οφείλεται σε συγκεκριμένο υποκείμενο παράγοντα ή νόσο και χαρακτηρίζεται από ταυτόχρονη παρουσία τεσσάρων ή περισσότερων από τα παρακάτω σημεία που εκτίθενται παρακάτω. Στο σύνδρομο αυτό μπορεί να εμφανιστούν:

•         Μυϊκοί πόνοι

•         Πόνοι στις αρθρώσεις

•         Ευαίσθητοι τραχηλικοί ή μασχαλιαίοι λεμφαδένες

•         Πονόλαιμος

•         Διαταραχές της μνήμης και της συγκέντρωσης που δεν προκαλούνται από φάρμακα, αλκοόλ ή ουσίες

•         Ύπνος που δεν ξεκουράζει

•         Κακουχία μετά από άσκηση

•         Εμφάνιση πονοκεφάλου που δεν προϋπήρχε

Η σωστή ιατρική παθολογική εξέταση είναι επιβεβλημένη στην περίπτωση της χρόνιας κόπωσης. Η σωστή διαφορική διάγνωση κατευθύνει την ορθή θεραπεία.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO

ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ: ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ

Oι παθήσεις των αρθρώσεων προσβάλλουν πάνω από το 90% των ανθρώπων σήμερα. Η δυσκαμψία και ο πόνος των αρθρώσεων παρουσιάζεται σε μία ευρεία γκάμα ασθενών, που προσέρχονται στο παθολογικό ιατρείο. Κατά την διαφορική διάγνωση διαπιστώνεται εάν τα παθολογικά αυτά συμπτώματα οφείλονται σε ρευματολογική πάθηση (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτις, λύκος), οργανικό νόσημα (π.χ. υπερπαραθυρεοειδισμός, αύξηση ουρικού οξέος) ή εάν πρόκειται για εκφυλιστική λόγω ηλικίας οστεοαρθρίτιδα.

Η εκφυλιστική αρθρίτιδα, ευρέως γνωστή ως «αρθριτικά», είναι η πιο συχνή αιτία συμπτωμάτων από τις αρθρώσεις, που εμφανίζονται με την πάροδο της ηλικίας. Η χρονολογική ηλικία που εμφανίζονται οι κλινικές εκδηλώσεις της νόσου, ποικίλλει από άτομο σε άτομο, αλλά η επίπτωσή της είναι συχνή σε άτομα άνω των εξήντα ετών.

Η κληρονομικότητα έχει σημαντικό ρόλο στην παθογένεια της νόσου. Προοδευτικώς ο χόνδρος εκφυλίζεται, ενώ αναπτύσσονται περιοχές οστικής υπερτροφίας με οστεόφυτα στην αρθρική επιφάνεια. Τα παθολογικά φαινόμενα μπορεί να αφορούν τη σπονδυλική στήλη, το γόνατο, την άρθρωση του ισχίου ή μικρότερες αρθρώσεις. Το αποτέλεσμα είναι η δυσκαμψία και ο πόνος των αρθρώσεων. Τα συμπτώματα σε αρκετά άτομα συνδέονται με ορισμένες καιρικές μεταβολές (υγρασία, μεταπτώσεις θερμοκρασίας), ενώ συχνά επιδεινώνονται με την δραστηριότητα ή την άρση βάρους και παρουσιάζουν ύφεση όταν το άτομο αναπαύεται. Το παθολογικό αυτό πρόβλημα σε ορισμένα άτομα λαμβάνει τέτοιες διαστάσεις, που προκαλεί επί μακρόν ακινητοποίηση του πάσχοντα με σημαντικές ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις.

Τι πρέπει να γνωρίζετε αναφορικά με την πρόληψη της νόσου:

• Η αναγκαιότητα τήρησης μέτρων πρόληψης από τη νεαρή ηλικία είναι σημαντική.

• Η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα προσβολής από οστεοαρθρίτιδα

• Η άσκηση συντελεί στην πρόληψη της νόσου. Ωστόσο η χρόνια καταπόνηση των αρθρώσεων, λόγω ακατάλληλων αθλητικών προγραμμάτων, αθλητικών υποδημάτων ή υπερβολών κατά την άσκηση, αυξάνει την επίπτωση της νόσου

• Επαγγέλματα που επιβάλλουν την άρση και μεταφορά φορτίων συνδέονται με αύξηση της επίπτωσης της οστεοαρθρίτιδας

• Η επαρκής πρόσληψη βιταμίνης D, είναι σημαντική στην πρόληψη της εκφυλιστικής οστεοαρθρίτιδας. Η πλειοψηφία της βιταμίνης συντίθεται στον οργανισμό μετά από έκθεση του δέρματος στον ήλιο. Σημαντική ποσότητα υπάρχει στα ψάρια, στα αυγά, στα γαλακτοκομικά προϊόντα

• Το αυξημένο ουρικό οξύ επιδεινώνει την φθορά που προκαλεί ο χρόνος στην άρθρωση σε ευαίσθητα άτομα και πρέπει να αποκαθίσταται. Ο έγκαιρος εντοπισμός και θεραπεία της οστεοπόρωσης που προσβάλλει επίσης τα οστά με την πάροδο της ηλικίας είναι απαραίτητη.

Τι πρέπει να γνωρίζετε επίσης εσείς που πάσχετε από αρθριτικά:

• Κάθε σύμπτωμα από τις αρθρώσεις δεν είναι αρθριτικά. Κακώσεις, ορισμένα λοιμώδη, ρευματολογικά νοσήματα, νοσήματα αίματος, νευρολογικά νοσήματα, παθήσεις ενδοκρινών αδένων, μεταβολικά νοσήματα συνοδεύονται από πόνους και δυσκαμψία αρθρώσεων. Η σωστή ιατρική παθολογική εξέταση, έχει κομβική σημασία στην διαφορική διάγνωση και θεραπεία.

• Η σωστή συστηματική κολύμβηση υπό ιατρική παρακολούθηση και η απώλεια περιττού βάρους είναι σημαντικά μέτρα που συντελούν στην αποκατάσταση των αρθρώσεων που πάσχουν.

• Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα.

• Η επεμβατική αντιμετώπιση, που περιλαμβάνει εγχύσεις φαρμάκων μετά από παρακέντηση ή χειρουργείο έχει ένδειξη σε ορισμένες περιπτώσεις.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO

ΟΞΕΙΑ ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ

Με την ευρεία έννοια του όρου, οι οξείες τροφικές δηλητηριάσεις, οφείλονται σε δράση τοξικών παραγόντων που εισάγονται οξέως στο σώμα, σχετίζονται με την τροφή και το νερό και επιδρούν βλαπτικά στον οργανισμό, παρουσιάζοντας μία ποικιλία συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι απλά επιγαστρικά άλγη ή αυτοπεριοριζόμενα διαρροϊκά σύνδρομα, μπορεί όμως να εμφανιστεί σοβαρή διάρροια, εμετός, υψηλός πυρετός, επίμονη επιγαστραλγία, αιματηρή κένωση.

Τα πιο συχνά είδη της τροφικής δηλητηρίασης είναι η λοιμώδης γαστρεντερίτιδα και η οξεία μη αναμενόμενη δυσανεξία σε συστατικά των τροφών.

1.     Λοιμώδης γαστρεντερίτιδα

Ο ακριβής τύπος του παθογόνου μικροοργανισμού ποικίλλει: Ιοί, shigella, σαλμονέλλα, campylobacter, E. Coli, Entamoeba histolytica, yersinia enterocolitica, giardia, lamblia, cryptosporidia, εντεροιοί, vibrios, s. aureus, bacillus cereus, clostiridium difficile, clostiridium perfigens, είναι μερικά μόνο από αυτά!

Ο ειδικός έλεγχος που θα στείλει ο μάχιμος κλινικός ιατρός στα μη αυτοπεριοριζόμενα σύνδρομα, προς ακριβή ταυτοποίηση του παθογόνου αιτίου ποικίλλουν, αναλόγως της κλινικής εικόνας, του γενικού status της υγείας του κάθε οργανισμού, αλλά και των επιδημιολογικών χαρακτηριστικών που σχετίζονται με παράγοντες όπως η εποχή, ο τόπος, το είδος του τροφίμου που καταναλώθηκε, οι συνθήκες παρασκευής του τροφίμου.  Το αίτιο της τροφικής δηλητηρίασης και ο τρόπος που το αμυντικό σύστημα αντιδρά, θα καθορίσει και το είδος της ιατρικής αντιμετωπίσεως, η οποία κυμαίνεται και μπορεί να είναι απλή, συμπτωματική παρακολούθηση ή θεραπεία σε ελαφρές περιπτώσεις, ενδέχεται όμως να απαιτείται και ενδονοσοκομειακή νοσηλεία σε πιο σοβαρά περιστατικά, λόγω σοβαρής αφυδάτωσης, ανοσοκαταστολής ή τοξικότατου παθογόνου.

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

·        Μην καταναλώνετε ωμά, μισοψημένα τρόφιμα αμφιβόλου προελεύσεως.  

·        Πλένετε συχνά τα χέρια σας, ιδιαίτερα πριν το φαγητό, πριν και μετά την ετοιμασία του φαγητού, μετά τις συναλλαγές, μετά την αφόδευση ή τις ενασχολήσεις στο ύπαιθρο.  Τα χέρια πρέπει να πλένονται τουλάχιστον επί τριάντα δευτερόλεπτα χωρίς να αμελείτε τις πτυχές των δακτύλων, τους καρπούς, την περιοχή κάτω από τα νύχια.

·        Η θερμότητα φονεύει πολλούς παθογόνους μικροοργανισμούς. Βεβαιωθείτε ότι το φαγητό που σας προσφέρεται είναι ζεματιστό και καταναλώνετε εμφιαλωμένα ποτά και νερά. Η κατάψυξη δεν φονεύει τα μικρόβια που προκαλούν διάρροια, επομένως να αποφεύγετε τα παγάκια που παρασκευάζονται από κοινό νερό ή είναι αμφιβόλου προελεύσεως.

·        Μην  καταναλώνετε αμφιβόλου προελεύσεως, μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

·        Να μην χρησιμοποιείτε τα σκεύη για την κοπή και παρασκευή ωμών κρεάτων χωρίς να τα πλύνετε για να κόψετε και να παρασκευάσετε τα μαγειρεμένα τρόφιμα.

2.     ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ ΑΠΟ ΟΞΕΙΑ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ

Με τον όρο τροφική δηλητηρίαση λόγω τροφικής δυσανεξίας περιλαμβάνονται σύνδρομα που χαρακτηρίζονται από «μη αναμενόμενη» για το χρόνιο status υγείας του ατόμου αντίδραση υπερευαισθησίας που αφορά ένα ή περισσότερα «φυσιολογικά» συστατικά των τροφών. Η οξεία δυσανεξία σε συστατικά των τροφών μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σοβαρή, όπως συμβαίνει μετά από βρώση ορισμένων ειδών μανιταριών και οστρακοειδών.  Τα συμπτώματα είναι ποικίλα, εμφανίζονται μαζί ή μεμονωμένα:

·        Φούσκωμα

·        Κοιλιακός πόνος

·        Διάρροια

·        Δυσκοιλιότητα

·        Εξάνθημα

·        Δύσπνοια

·        Κνησμός

·        Ζάλη

·        Πονοκέφαλος

·        Εφίδρωση

·        Λιποθυμία

Οι πιο κοινές περιπτώσεις είναι:

1.     Αντιδράσεις αλλεργικού τύπου

Υπάρχει μια γενικευμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε ορισμένα συστατικά του τροφίμου που εκλαμβάνονται ως αλλεργιογόνα.  Η συχνότερη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στην τροφική αλλεργία είναι η παραγωγή ειδικών αντισωμάτων Ε (IgE) έναντι του αλλεργιογόνου συστατικού της τροφής.

Το αλλεργιογόνο συνδέεται με τα αντισώματα IgE που είναι συνδεμένα με τα ιστιοκύτταρα και βασεόφιλα. Η δέσμευση αυτή πυροδοτεί την απελευθέρωση από τα κύτταρα τεράστιων ποσοστήτων χημικών ουσιών, όπως η ισταμίνη που είναι υπεύθυνες για τα συμπτώματα της αλλεργικής αντίδρασης ανάλογα με τον ιστό στον οποίο απελευθερώνονται. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια έως σοβαρά. Μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση μπορεί να είναι αλλεργικό shock μια αντίδραση απειλητική για τη ζωή με λιποθυμία και πτώση πίεσης που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.

2.     Δυσανεξία σε πρόσθετα τροφίμων

Πρόκειται για δυσανεξία σε ορισμένα προϊόντα που προστίθενται στα τρόφιμα για την ενίσχυση της γεύσης, τον χρωματισμό τους ή την αντισηψία. Ενώσεις όπως το όξινο γλουταμινικό νάτριο (MSG), τα νιτρικά άλατα και τα θειώδη συνδέονται με αντιδράσεις που μπορεί να συγχέονται με την τροφική αλλεργία. Τα θειώδη βρίσκονται στα τρόφιμα για την παρεμπόδιση της ανάπτυξης μούχλας, για την αύξηση της ποιότητας των χαρακτηριστικών του προϊόντος κατά την διαδικασία της οινοποίησης. Τα νιτρικά άλατα χρησιμοποιούνται κλασσικά για τη συντήρηση κρεάτων(μπέικον, λουκάνικα, σαλάμι, ζαμπόν). Το MSG είναι ένα ενισχυτικό γεύσης.

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Συνιστάται:

·        Αποφυγή λαίμαργης κατανάλωσης γευμάτων πλούσιων σε καρυκεύματα πρόσθετα και γευστικά εδέσματα τα οποία δεν έχουν καταναλωθεί ποτέ στο παρελθόν (π.χ. κατανάλωσης πλούσιων εξωτικών εδεσμάτων από ταξιδιώτες)

·        Aποφυγή καταχρήσεως λιπαρών αλκοόλ και καφέ, αποφυγή άσκοπης λήψης φαρμάκων, απότομης επανασίτισης μετά από νηστεία. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης.  

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗ

Η Ιατρική Επιστήμη έχει αποδείξει σήμερα, τον ζωτικό ρόλο της ετήσιας προληπτικής παθολογικής εξέτασης. Ένα μεγάλο μέρος των πρόωρων θανάτων ή της αναπηρίας που εμφανίζονται θα αποφεύγονταν, εάν οι άνθρωποι δεν αμελούσαν την ετήσια προληπτική ιατρική παθολογική εξέταση. Σήμερα ο ιατρός, κατά την ετήσια προληπτική ιατρική εξέταση, δεν αναγράφει μόνο ένα σύνολο γενικών εξετάσεων ενιαίο για όλους. Περισσότερες από 1000 ξεχωριστές δοκιμασίες, είναι διαθέσιμες στους ιατρούς προς πραγματοποίηση και έχει υπολογιστεί ότι λόγω της αλματώδους ανάπτυξης της τεχνολογίας, τουλάχιστον μία νέα δοκιμασία προστίθεται ανά εβδομάδα. Η επιλογή των προληπτικών εξετάσεων σε κάθε άτομο χωριστά, έτσι ώστε να μην γίνεται κατάχρηση, αλλά και να μην παρακάμπτονται σωτήριοι έλεγχοι, καθώς και η εξατομικευμένη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, έχει άμεση σχέση με την ιατρική εξέταση το λιγότερο σε ετήσια βάση και την συγκριτική αξιολόγηση διαδοχικών ευρημάτων. Για παράδειγμα, ο αριθμός των σφυγμών στον φυσιολογικό ενήλικα μέσης φυσικής κατάστασης   σε ηρεμία κυμαίνεται από εξήντα έως εκατό το λεπτό. Ορισμένα άτομα ευρίσκονται λόγω ιδιοσυγκρασιακών παραγόντων στα ανώτατα ή κατώτατα όρια της φυσιολογικής αυτής διακύμανσης. Εάν όμως σε ένα άτομο ιδιοσυγκρασιακώς «βραδυσφυγμικό» ανευρεθεί σημαντική μεταβολή των σφυγμών κατά την διαδοχική παθολογική εξέταση ρουτίνας ενδέχεται αυτό να είναι πρώιμο σημείο κάποιας παθολογικής διαταραχής (π.χ. θυρεοειδοπάθειας) .

Έτσι συνοπτικά σήμερα κατά την ετήσια προληπτική εξέταση ο ιατρός:

·        Διαμορφώνει εξατομικευμένους προληπτικούς ελέγχους, που ενδέχεται να περιλαμβάνουν και ειδικότερες εξετάσεις εκτός από τον γενικό έλεγχο ανάλογα με τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης.

·        Συστήνει προγράμματα τροποποίησης καθημερινών συνηθειών, ζωτικών για την διατήρηση της υγείας, την αποτροπή της εμφάνισης των νοσηρών προδιαθέσεων, τον έγκαιρο εντοπισμό και θεραπεία σοβαρών νοσημάτων.

·        Αξιολογεί τον ρυθμό της βιολογικής γήρανσης, συστήνοντας εξατομικευμένα προγράμματα αντιγήρανσης.

ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΤΗΣΙΑΣ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

Α. Η σημασία της σταθερότητας του προσωπικού ιατρού.

Δυστυχώς στην Ελλάδα, δεν έχει γίνει κατανοητή η αναγκαιότητα του προσωπικού ιατρού ούτε από το ευρύ κοινό, ούτε από τα ασφαλιστικά συστήματα. Το αποτέλεσμα είναι, ότι επικρατεί, η επιφανειακή και επιπόλαια αντιμετώπιση του ανθρώπινου οργανισμού με ολέθρια αποτελέσματα τόσο στην περίπτωση της πρόληψης όσο και στην περίπτωση της θεραπείας της νόσου. Οι άνθρωποι κατευθύνονται από τον ένα ιατρό στον άλλο αναλόγως καλύψεων, χρηματικών αποθεματικών ή διαθέσεων του ασφαλιστικού τους ταμείου, τα οποία τροποποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ διάφορα καταναλωτικά πρότυπα, που προάγουν την γρήγορη κατανάλωση και αντικατάσταση των αγαθών, ασκούν ιδιάζουσα επιρροή στις συνολικότερες επιλογές ενός μεγάλου τμήματος των συνανθρώπων μας. Σήμερα η συγκριτική αξιολόγηση του οργανισμού δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση μόνο για τον καθορισμό του εξατομικευμένου ιατρικού check up, αλλά και για την εκτίμηση της βιολογικής ηλικίας του συνόλου του σώματος και των επιμέρους οργάνων, καθώς και τον σχεδιασμό παρεμβάσεων αντιγήρανσης. Ο όρος βιολογική ηλικία χρησιμοποιείται σήμερα από την ιατρική επιστήμη, για να περιγράψει την εσωτερική κατάσταση των λειτουργικών συστημάτων του οργανισμού. Λόγω ανάλογου ρυθμού γήρανσης, ένα άτομο χρονολογικής ηλικίας εξήντα ετών, μπορεί να έχει βιολογική ηλικία τριάντα ετών και αντιστρόφως. Επίσης, ένα άτομο με χρονολογική ηλικία εξήντα πέντε ετών μπορεί να έχει καρδιά πενηντάρη και εγκέφαλο ενενηντάρη.

Β. Η αξία της έκθεσης στον ιατρό όλων των προσωπικών δεδομένων υγείας.

Μην αποκρύπτετε στοιχεία από το ιατρικό ιστορικό σας, αλλά και το ιατρικό ιστορικό της οικογένειάς σας, για να εντοπιστούν τα κληρονομικά σας στίγματα. Η συνήθεια της απόκρυψης είναι αρκετά διαδεδομένη στον ελληνικό χώρο και προέρχεται κυρίως από τις εξής τρεις λανθασμένες αντιλήψεις:

1Ότι ο ιατρός θα ανασυνθέσει μόνος του το ιατρικό σας παρελθόν. Κάθε νόσημα, που έχετε περάσει μπορεί να έχει αφήσει εμφανή ίχνη κατά την ιατρική εξέταση, μπορεί όμως και όχι. Έχει μείνει, ωστόσο, στην κυτταρική σας μνήμη και καθορίζει πολλές φορές τον τρόπο που το αμυντικό σας σύστημα και όλο το σώμα σας αντιδρά στο μέλλον και τα νοσήματα που είναι επιρρεπές. Οι συχνές πυελονεφρίτιδες που πέρασε κάποιος κατά το παρελθόν μπορεί να μην φαίνονται στην ιατρική εξέταση, αλλά να τον έχουν καταστήσει επιρρεπή σε νεφρικές βλάβες και η υπέρταση από την οποία πάσχει να απαιτεί πιο αυστηρή ρύθμιση και άλλου τύπου εργαστηριακούς ελέγχους συγκριτικώς με ένα άλλο υπερτασικό άτομο, για να αποφευχθεί η εγκατάσταση νεφρικών βλαβών.

2Ότι μόνο οι σοβαρές παθήσεις αξίζει να αναφερθούν και ότι ο καθένας, ο οποίος δεν έχει ειδικές γνώσεις μπορεί να ιεραρχήσει τα σημαντικά από τα ασήμαντα στοιχεία του ιστορικού. Κι όμως, δεδομένα, που φαίνονται ασήμαντα μπορεί να είναι ιδιαιτέρως σημαντικά. Το σάκχαρο κατά την εγκυμοσύνη για παράδειγμα είναι ένα στοιχείο, που πολλοί από εσάς θεωρούν λεπτομέρεια. Κι όμως ασθενής σώθηκε από βαρύ εγκεφαλικό, διότι λόγω αυτού του στοιχείου και άλλων ευρημάτων κατά την κλινική εξέταση, υποβλήθηκε σε ειδικές εξετάσεις.

3Ότι ο συνοδός είναι απαραίτητος κατά την κλινική ιατρική εξέταση, για λόγους συμπαράστασης. Οι σύζυγοι προσέρχονται μαζί, οι μητέρες με τα παιδιά τους, ο φίλος με τον φίλο και πολλά στοιχεία που είναι προσωπικά μυστικά δεν λέγονται στον ιατρό, στοιχεία σημαντικότατα, που καθορίζουν το status του οργανισμού.

Γ. Η αξία της επαναλαμβανόμενης λήψης του ιατρικού ιστορικού. Επιστημονικές στατιστικές μελέτες έχουν δείξει, ότι στοιχεία του ιατρικού ιστορικού λησμονούνται και δεν δίνονται συχνά από τον ασθενή στην πρώτη λήψη, αλλά ανασυνθέτονται στην μνήμη του πληρέστερα, όσο περισσότερες φορές καλείται να τα ανασύρει από το παρελθόν. Μην λησμονάτε να ενημερώνετε για τυχόν αλλαγές στο γενικό αίσθημα ευεξίας σας ή σε συμπτώματα, από την στιγμή της προηγούμενης εξέτασης.

Δ. Η αξία της προσκόμισης των παλαιών εξετάσεων. Είναι σημαντικό, σε κάθε ιατρική επίσκεψη, να προσκομίζετε όσο γίνεται περισσότερες και παλαιότερες εξετάσεις, από αυτές που έχετε. Ακόμη και εάν υπάρχουν αρχεία δεδομένων στο ιατρείο, είναι σημαντικό, πολλές φορές, να προσκομίζετε τα πρωτότυπα. Υπάρχει σημαντικό εύρος στις φυσιολογικές τιμές των εργαστηριακών εξετάσεων, έτσι κάθε εργαστηριακό αποτέλεσμα συγκρίνεται με προηγούμενα. Για παράδειγμα, ο αιματοκρίτης σε μία φυσιολογική γυναίκα κυμαίνεται από 36 έως 46%. Ένας οργανισμός όμως που λειτουργεί από την ηλικία των δεκαοκτώ ετών με αιματοκρίτη 46% και ξαφνικά εμφανίζει αιματοκρίτη 38%, έχει συχνότατα παθολογικό πρόβλημα ακόμα και εάν η νέα τιμή εξακολουθεί να ευρίσκεται στα φυσιολογικά πλαίσια που δίδουν τα μικροβιολογικά εργαστήρια. Ο οργανισμός επίσης αλλάζει και μία τιμή αιματοκρίτου 36% που μπορεί να είναι φυσιολογική για μια τριανταπεντάρα, μπορεί να υποκρύπτει παθολογικό πρόβλημα όταν η γυναίκα αυτή γίνει εξήντα ετών.

Ε. Η σημασία της πραγματοποίησης της ιατρικής προληπτικής εξέτασης, σε πραγματικές συνθήκες καθημερινότητας.

Αρκετά ευρήματα, που διαπιστώνονται κατά την διάρκεια οξέων νοσημάτων ή σε περίεργες συνθήκες, είναι φυσιολογικά διαταραγμένα, λόγω της αντίδρασης του οργανισμού, το αμυντικό σύστημα του οποίου, ευρίσκεται σε ιδιαίτερη δραστηριοποίηση. Εάν έχετε ξενυχτίσει την προηγούμενη της ιατρικής εξέτασης ημέρα, ενώ δεν το συνηθίζετε, αναβάλετε το προκαθορισμένο σας ραντεβού, διότι κατά την προληπτική εξέταση πρέπει να αξιολογηθεί η λειτουργία του οργανισμού, σε συνθήκες της καθημερινότητας σας. Εάν έχετε πυρετό ή νιώθετε άρρωστος, πηγαίνετε στο προκαθορισμένο σας ραντεβού για να θεραπευτείτε, αλλά μεταθέσετε το ραντεβού της ετήσιας ιατρικής προληπτικής εξέτασης.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗΣ: ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ

Τα προγράμματα αντιγήρανσης συγκροτούνται μετά τη σωστή ιατρική εξέταση και τον καθορισμό της πραγματικής βιολογικής ηλικίας του εξεταζόμενου και στόχο έχουν τη σμίκρυνση της βιολογικής ηλικίας. Ανάλογα με το status υγείας του εξεταζόμενου περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό διατροφικών προγραμμάτων ενίσχυσης των κυττάρων, εντοπισμό και  αποκατάσταση αρχόμενων παθολογικών διαταραχών, χορήγηση λειτουργικών τροφίμων και συμπληρωμάτων, χορήγηση ειδικών φαρμάκων.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη

Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά

24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770

E mail: amoschovaki@yahoo.gr.

Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:

https://www.facebook.com/pages/Αναστασία-Μοσχοβάκη-Ιατρός-Ειδική-Παθολόγος Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK

http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER

http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com  ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ

http://xroniakoposi.blogspot.com ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ

http://organicsexualdysfunction.blogspot.com  ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ/ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ

http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)

 http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ

http://systemichypertension.blogspot.com  ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ

http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com  ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ  - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

http://internationaltravelmedicine.blogspot.com  ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

https://www.youtube.com/channel/UCraKRIyTq0qW8eMtKnmr3hw Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΕ VIDEO