Το αμυντικό σύστημα του ανθρώπου περιλαμβάνει πολλούς μηχανισμούς άμυνας και προστασίας έναντι των τοξικών παραγόντων. Οι βλαπτικές ουσίες αποκαλούνται γενικώς αντιγόνα.
Βασικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού έχουν τα λευκά αιμοσφαίρια. Τα λευκά αιμοσφαίρια, που κυκλοφορούν στο αίμα περιλαμβάνουν τα ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα, τα ηωσινόφιλα πολυμορφοπύρηνα, τα βασεόφιλα πολυμορφοπύρηνα, τα μονοπύρηνα, τα λεμφοκύτταρα, τα πλασματοκύτταρα. Η ικανότητα του οργανισμού να αντιστέκεται σε εξωτερικούς εισβολείς περιλαμβάνει την ειδική και την γενική ανοσία. Η γενική εγγενής ανοσία, αφορά την γενική ικανότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να εξουδετερώνει τους παθογόνους παράγοντες.
Βασικό ρόλο στην εγγενή ανοσία έχουν τα ουδετερόφιλα και τα μονοπύρηνα του αίματος καθώς και τα μακροφάγα των ιστών. Τα ουδετερόφιλα και μονοπύρηνα έχουν την ικανότητα, εάν χρειαστεί, να διαπηδήσουν τους πόρους του αιμοφόρου αγγείου και να μεταναστεύσουν στην περιοχή της βλάβης, όπου με το μηχανισμό της φαγοκυττάρωσης καταστρέφουν τα βλαπτικά κύτταρα. Τα ιστικά μακροφάγα είναι μόνιμα καθηλωμένα κύτταρα στους ιστούς, με ικανότητα φαγοκυττάρωσης.
Η ειδική ανοσία, αφορά την ιδιαίτερη ικανότητα του οργανισμού να αναπτύσσει ειδική αναμνηστική ανοσία έναντι ορισμένων παθογόνων αιτίων. Βασικοί συντελεστές της ειδικής ανοσίας είναι τα λεμφοκύτταρα, που παράγονται στον λεμφικό ιστό. Μετά την είσοδο του λοιμογόνου παράγοντα ειδικά αντισώματα που παράγονται από λεμφοκύτταρα (Β λεμφοκύτταρα) και ειδικά ευαισθητοποιημένα λεμφοκύτταρα (Τ λεμφοκύτταρα) επιτίθενται στο παθογόνο. Τα διαφοροποιημένα Β λεμφοκύτταρα αποτελούν τα πλασματοκύτταρα. Τα ειδικά αντισώματα και τα ειδικά ευαισθητοποιημένα λεμφοκύτταρα έχουν σημαντικό ρόλο στην ανοσολογική μνήμη, στην οποία οφείλεται η ανοσία που αναπτύσσει ο οργανισμός έναντι ορισμένων παθογόνων μικροοργανισμών μετά τη λοίμωξη.
Σε ορισμένα άτομα, το ανοσοποιητικό σύστημα, παράγει αντισώματα έναντι των ιστών του, τα οποία εκλαμβάνουν λανθασμένα τους ιστούς του σώματος ως ξένα και βλαπτικά αντιγόνα. Πρόκειται για διαταραχή του ανοσοποιητικού, τα ακριβή αίτια της οποίας δεν έχουν περιγραφεί πλήρως. Η ηλικία είναι ο κυριότερος φυσιολογικός παράγοντας που προκαλεί διαταραχή του ανοσοποιητικού στον ενήλικο. Με την ηλικία το ανοσοποιητικό σύστημα είναι λιγότερο σε θέση να διακρίνει παράγοντες του σώματος από βλαπτικά αντιγόνα, με αποτέλεσμα την υπό φυσιολογικές συνθήκες, αυξημένη τάση για παραγωγή αντισωμάτων που κατευθύνονται ενάντια στους ίδιους τους ιστούς του σώματος (αυτοαντισώματα). Τα επίπεδα αυτοαντισωμάτων στο αίμα του ηλικιωμένου είναι υψηλότερα συγκριτικά με τα νεαρά άτομα. Όταν η παραγωγή των αυτοαντισωμάτων ξεπεράσει ένα κριτικό επίπεδο, όπως συμβαίνει σε ορισμένα νοσήματα (π.χ. αυτοάνοσα νοσήματα) και όταν συντρέχουν και ορισμένοι άλλοι παράγοντες, κύτταρα σώματος έναντι των οποίων παράγονται τα αυτοαντισώματα, καταστρέφονται μαζικά.
Ο κατάλογος των αυτοαντισωμάτων είναι μακρύς. Ανάλογα με το είδος του νοσήματος με αυτοάνοση βάση (π.χ. συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, διαβήτης τύπου 1, ρευματοειδής αρθρίτιδα), τα παραγόμενα αυτοαντισώματα διαφέρουν. Παρακάτω εκτίθενται ορισμένα από τα πιο συνήθη αυτοαντισώματα και νοσήματα στα οποία κλασσικά εκείνα ανευρίσκονται σε υψηλά ποσοστά:
1. ΑΝΤΙΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αντισώματα έναντι των κυττάρων του φλοιού των επινεφριδίων. Ανευρίσκονται σε ασθενείς με αυτοάνοση νόσο του Addison, η οποία χαρακτηρίζεται από ανεπάρκεια επινεφριδίων.
2. ΑΝΤΙΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αντισώματα έναντι του θυρεοειδούς και παρατηρούνται σε αυτοάνοσες θυρεοειδοπάθειες.
3. ΑΝΤΙΦΩΣΦΟΛΙΠΙΔΙΚΑ ΕΝΑΝΤΙ ΚΑΡΔΙΟΛΙΠΙΝΗΣ ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΟΥ ΛΥΚΟΥ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αυτοαντισώματα που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο αποβολών και θρομβώσεων.
4. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΗΠΑΤΟΣ ΝΕΦΡΩΝ
Πρόκειται για αντισώματα που ανιχνεύονται σε υψηλά ποσοστά σε ασθενείς με χρόνια αυτοάνοση ηπατίτιδα.
5. ΑΝΤΙΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αντισώματα που ανιχνεύονται σε πρωτοπαθή χολική κίρρωση, αυτοάνοση ηπατίτιδα, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα.
6. ΑΝΤΙΝΗΣΙΔΙΑΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αντισώματα έναντι των νησιδίων του παγκρέατος, που συνδέονται με το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.
7. ΑΝΤΙΟΥΔΕΤΕΡΟΦΙΛΑ ΚΥΤΤΑΡΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΑΥΤΟΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αντισώματα έναντι ενζύμων κοκκίων των ουδετερόφιλων, που ανιχνεύονται σε αγγειίτιδες, αυτοάνοση ηπατίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, φλεγμονές, ρευματολογικά νοσήματα.
8. ΑΝΤΙΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ
Πρόκειται για αντισώματα έναντι δομών του κυτταρικού πυρήνα. Τα αντιπυρηνικά αντισώματα αυξάνουν χαρακτηριστικά σε ορισμένες ρευματικές παθήσεις. Κλασσικά αυξάνουν σε συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, μία σπάνια σοβαρή ρευματοπάθεια.
9. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΒΑΣΙΚΗΣ ΜΕΜΒΡΑΝΗΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΙΚΟΥ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ
Παρατηρούνται σε ασθενείς με σπειραματονεφρίτιδα, ιδιοπαθή πνευμονική αιμοσιδήρωση και σύνδρομο GOODPASTURE.
10. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ DNA ΔΙΠΛΗΣ ΕΛΙΚΑΣ
Πρόκειται για αντισώματα έναντι της διπλής έλικας dsDNA, που ανιχνεύονται σε ασθενείς με ορισμένα ρευματολογικά νοσήματα.
11. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ
Είναι αντισώματα που καταστρέφουν τα αιμοπετάλια, προκαλώντας αιμορραγικές καταστάσεις σε αυτοάνοσα νοσήματα.
12. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΓΑΓΓΛΙΟΣΙΔΙΩΝ
Τα γαγγλιοσίδια είναι σημαντικά συστατικά των μεμβρανών των νευρικών κυττάρων. Στην πολυεστιακή κινητική νευροπάθεια, τα αντιγαγγλιοσισδικά αντισώματα, προκαλούν καταστροφή νευρικών κυττάρων με παραλύσεις.
13. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΚΕΝΤΡΟΜΕΡΙΔΙΩΝ
Ανευρίσκονται σε υψηλούς τίτλους σε ασθενείς με σύνδρομο CREST.
14. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΥΠΟΔΟΧΕΑ ΤΗΣ ΑΚΕΤΥΛΟΧΟΛΙΝΗΣ (ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΑ ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΑ)
Τα αντισώματα αυτά αυξάνουν χαρακτηριστικά στη μυασθένεια GRAVIS, αλλά και σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα.
15. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΓΑΣΤΡΙΚΩΝ ΤΟΙΧΩΜΑΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ
Τα γαστρικά τοιχωματικά κύτταρα εκκρίνουν ενδογενή παράγοντα και είναι σημαντικά για την απορρόφηση της Β12. Τα αντισώματα έναντι των γαστρικών τοιχωματικών κυττάρων αυξάνουν σημαντικά στην ατροφική γαστρίτιδα και την κακοήθη αναιμία.
16. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΩΤΩΝ ΜΥΩΝ
Τα αντισώματα έναντι των συσταλτών συστατικών των γραμμωτών μυών, ανιχνεύονται κλασσικά σε υψηλούς τίτλους σε ασθενείς με μυασθένεια ή θύμωμα.
17. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΙΣΤΟΝΩΝ
Οι ιστόνες είναι βασικές πρωτεΐνες, σημαντικά συστατικά της χρωματίνης. Αντισώματα έναντι των ιστονών ανευρίσκονται σε αυτοάνοσες αντιδράσεις από φάρμακα και αυτοάνοσα νοσήματα.
18. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΛΕΙΩΝ ΜΥΙΚΩΝ ΙΝΩΝ
Χρησιμοποιούνται στην διαφορική διάγνωση της χρόνιας ηπατικής νόσου. Στην αυτοάνοση ηπατίτιδα ανιχνεύονται σε υψηλά ποσοστά.
19. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΕΚΧΥΛΙΣΙΜΩΝ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΓΟΝΩΝ
Υψηλοί τίτλοι ανιχνεύονται σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, σύνδρομο SJOGREN, μεικτή νόσο του συνδετικού ιστού.
20. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΙΣΤΙΔΥΛΟ tRNA ΣΥΝΘΕΤΑΣΗΣ
Υψηλοί τίτλοι ανιχνεύονται σε ασθενείς με πολυμυοσίτιδα.
21. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ SCL70
To SCL70 είναι ένζυμο DNA τοποισομεράση. Υψηλοί τίτλοι ανιχνεύονται σε ασθενείς με σκληρόδερμα.
22. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ SM
Το SM είναι πυρηνική ριβονουκλεοπρωτείνη. Τα αντισώματα SM ανιχνεύονται σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο.
23. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ SSA
Τα SSA Ro είναι εκχυλίσιμα πυρηνικά αντιγόνα. Τα αντίστοιχα αντισώματα αυξάνουν κυρίως σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο ή σύνδρομο SJOGREN.
24. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ SSΒ
Τα SSB La είναι εκχυλίσιμα πυρηνικά αντιγόνα. Τα αντίστοιχα αντισώματα αυξάνουν κυρίως σε ασθενείς με συστηματικό ερυθηματώδη λύκο ή σύνδρομο SJOGREN.
25. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ U1RNP
Τα U1RNP είναι εκχυλίσιμα πυρηνικά αντιγόνα Τα αντίστοιχα αντισώματα αυξάνουν σε ασθενείς με μεικτή νόσο του συνδετικού ιστού, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, πολυμυοσίτιδα, σκληροδερμία.
26. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝAΝΤΙ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΡΒΟΞΥΛΑΣΗΣ ΤΟΥ ΓΛΟΥΤΑΜΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ GADA
H αποκαρβοξυλάση του γλουταμικού οξέος καταλύει την βιοσύνθεση του νευρομεταβιβαστή γ αμινοβουτυρικού οξέως στον εγκέφαλο και τα β κύτταρα του παγκρέατος. Τα αντισώματα αποτελούν ένα από τους δείκτες αυτοάνοσου διαβήτη, παρά το γεγονός ότι αυξάνονται και σε άλλα αυτοάνοσα σύνδρομα.
27. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ
Τα αντισώματα αυτά αυξάνουν σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, αυτοάνοσες καταστάσεις ή προκλητή υπογλυκαιμία.
28. ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΤΥΡΟΣΙΝΗΣ
Τα αντισώματα αυτά αυξάνουν σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.
29. ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΟ ΑΝΤΙΣΩΜΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΔΙΑΥΛΟΥ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΤΥΠΟΥ PQ
Οι δίαυλοι ασβεστίου τύπου PQ, ρυθμίζουν την απελευθέρωση νευρομεταβιβαστών στις τελικές απολήξεις των κινητικών νευρώνων. Ανευρίσκονται σε ασθενείς με σύνδρομο LAMBERT EATON και σε ασθενείς με εγκεφαλονευροπάθειες σχετιζόμενες με καρκίνο ωοθηκών, πνευμόνων, μαστών.
30. ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΠΑΡΑΓΩΝ
Παράγεται σε ρευματοειδή αρθρίτιδα, ρευματοπάθειες, λοιμώξεις, νεοπλάσματα, πυριτίαση, αμιάντωση, σαρκοείδωση.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά:2106252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr.
Ιστοσελίδες ενημέρωσης του ιατρείου για θέματα Παθολογίας:
http://twitter.com/amoschovaki H ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟ TWITTER
http://anastasiamoschovaki1.blogspot.com ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ
http://worlddiseasedays.blogspot.com ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΥΓΕΙΑΣ
http://frequentmedicaldisorders.blogspot.com FREQUENT MEDICAL DISORDERS (αγγλόφωνο)
http://infectiousdiseaseissues.blogspot.com ΠΥΡΕΤΟΣ – ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
http://highglucose.blogspot.com ΔΙΑΒΗΤΗΣ
http://systemichypertension.blogspot.com ΥΨΗΛΗ ΠΙΕΣΗ
http://alternativemedicinehellenicblog.blogspot.com ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ
http://cholesterolandtriglycerides.blogspot.com ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ - ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ
http://internationaltravelmedicine.blogspot.com ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ
http://novelswineinfluenza.blogspot.com ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ Η1Ν1
