Τα εμβόλια περιέχουν τμήματα του λοιμογόνου παράγοντα ή και ολόκληρο τον λοιμογόνο παράγοντα που έχουν υποστεί ειδική επεξεργασία έτσι ώστε να μην προκαλούν νόσο, αλλά να κινητοποιούν το αμυντικό σύστημα προς παραγωγή αποτελεσματικών αντισωμάτων, λεμφοκυττάρων. Ο αγώνας δρόμου για την παρασκευή εμβολίου για τον Η1Ν1, ήταν επιβαλλόμενος μετά την εμφάνιση της νέας γρίπης, διότι παρά την ήπια διαδρομή της στην πλειοψηφία των κρουσμάτων, υπήρξε και πλειάδα περιστατικών με δυσμενή εξέλιξη. Παρόλα αυτά, μετά την κυκλοφορία του εμβολίου και παρά τις συστάσεις των περισσότερων επίσημων υγιειονομικών αρχών, υπήρξε μειωμένη ανταπόκριση από το κοινό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου διανέμονται από την αρχή της παρασκευής του εμβολίου οι πιο «καθαρές» ποικιλίες του, μόνο μία μειονότητα των αμερικανών έχει εμβολιαστεί, παρά την έντονη κινητοποίηση των επίσημων υγιειονομικών αρχών και των ιατρών που καθορίζουν τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες.
Είναι κοινή η παρατήρηση, για τους μάχιμους κλινικούς ιατρούς σε όλο τον κόσμο, ότι στην κλινική πράξη τα εμβόλια της γρίπης παρουσιάζουν μικρή αποτελεσματικότητα, αναφορικά με την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών. Αυτός είναι εξάλλου ένας από τους βασικούς λόγους που το εμβόλιο της κοινής γρίπης δεν εφαρμόζεται παραδοσιακά μαζικά σε καμία χώρα.
Το 2007 το έγκυρο ιατρικό περιοδικό Lancet Infect Dis. Oct 7(10):658-66, θέτει σε αμφισβήτηση ακόμη και την σκοπιμότητα της εφαρμογής του εμβολίου της γρίπης σε ομάδες υψηλού κινδύνου που παραδοσιακά εφαρμόζεται, δημοσιεύοντας δεδομένα από πρόσφατη έρευνα των SIMONSEN AND AL από το ΑRCHIVES INTERNAL MEDICINE: Mortality benefits of influenza vaccination in elderly people: an ongoing controversy. Στη μεγάλη αυτή επιδημιολογική έρευνα οι ερευνητές αναλύουν όλους τους θανάτους των ηλικιωμένων στις ΗΠΑ από το 1968 έως το 2001. Στην χώρα αυτή ο εμβολιασμός για την γρίπη γενικεύτηκε ήδη από το 1980, στον ηλικιωμένο πληθυσμό των ΗΠΑ. Οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι ενώ ο εμβολιασμός για την γρίπη γενικεύτηκε στους ηλικιωμένους, αυτό δεν οδήγησε σε αντίστοιχη πτώση της θνησιμότητας από την γρίπη στην ομάδα αυτή. Οι ηλικιωμένοι δηλαδή που κατεξοχήν αναμένονταν να προστατευτούν, δεν προστατεύτηκαν.
Ένα χρόνο μετά την εμφάνιση του νέου ιού γρίπης, έχουμε σήμερα αρκετά δεδομένα. Αναλύσεις αναφορικά με το profile των ατόμων που κινδυνεύουν να πάθουν σοβαρές επιπλοκές αναδεικνύουν σαφώς ότι πρόκειται κυρίως για άτομα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Συγκεκριμένα βάσει των μελετών που έχουμε από πολλές διαφορετικές χώρες, ενώ οι ηλικίες που παρουσιάζουν σοβαρές επιπλοκές είναι κατά κανόνα νέα άτομα μέσης ηλικίας εικοσιπέντε – πενήντα ετών, τα άτομα αυτά:
1. 70-93% ανάλογα με την χώρα και τη μελέτη είχαν νόσημα υψηλού κινδύνου περιλαμβανομένης και της κύησης
2. Είχαν μέσο ΒΜΙ (δείκτη μάζας σώματος) άνω του 30
3. Η διάγνωση της νόσου είχε εξαιρετικά καθυστερήσει με αποτέλεσμα να λάβουν την ενδεικνυόμενη αντιική θεραπεία μετά το 48ωρο από την έναρξη των συμπτωμάτων.
Στο διάγραμμα, παρουσιάζονται τα συνολικά ποσοστά των θανάτων που χαρακτηρίστηκαν ως γρίπη και πνευμονία στην Αυστραλία από τον Ιανουάριο του 2007 έως τον Αύγουστο του 2009, κατά την χειμερινή περίοδο και πριν την εισαγωγή του εμβολίου, όπως παρουσιάστηκε στο επίσημο ενημερωτικό site της Αυστραλίας για τον ιό http://www.cdc.gov, τον Δεκέμβριο του 2009. Διαφαίνεται καθαρά ο ήπιος χαρακτήρας του Η1Ν1, που δεν οδήγησε σε συνολική αύξηση του ποσοστού των αναμενόμενων θανάτων στον γενικό πληθυσμό. Η πραγματικότητα αυτή συνάδει και με αρκετά δεδομένα από τη συμπεριφορά της νέας γρίπης στην Ελλάδα κατά τον Χειμερινή περίοδο, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πανελλαδικά αξιόπιστα στατιστικά δεδομένα στην χώρα μας ή η στατιστική τους επεξεργασία δεν έχει ολοκληρωθεί.
Percentage of all deaths classified as influenza and pneumonia, WA Registry of Births, Deaths and Marriages, 1 January , 2008 to 23 August 2009
Τα παραπάνω στοιχεία, αποδεικνύουν ότι οι φόβοι για την έλευση μιας παγκόσμιας θανατηφόρας επιδημίας ήταν υπερβολικοί, αμφισβητούν την αναγκαιότητα του εμβολιασμού ατόμων που δεν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και θέτουν ερωτήματα, σχετικά με την ύπαρξη ή όχι σκοπιμοτήτων πίσω από τις κατευθυντήριες οδηγίες αρκετών επίσημων ιατρικών φορέων.
Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770
E mail: amoschovaki@yahoo.gr
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. SEEMA JAIN ET AL Hospitalized patients with 2009 H1N1 influenza in States April June 2009.NEW ENLAND JOURNAL November 12 2009, 361:1935-1944.
2. Global Alert and Response (GAR)—Pandemic (H1N1) guidance documents, http://www.who.int/csr/resources/publications/swineflu/en/. Accessed June 30, 2009.
3. ANAND KUMAR ET AL Critically ill patients with 2009 H1N1 infection in Canada. JAMA 2009; 302(17):1872-1879.
4. GUILLERMO DOMINGUEZ CHERIT ET AL Critically ill patients with 2009 H1N1 infection in Mexico. JAMA 2009;302(17):1880-1887.
5. RYAN ZARYCHANSKI ET AL Correlates of severe disease in patients with 2009 pandemic influenza virus infection. CMAJ February 23, 2010; 182 (3).
6. LONE SIMONSEN ET AL Mortality benefits of influenza vaccination in elderly people: an ongoing controversy. LANCET INFECT DISEASES OCT;7(10):658-66.
7. CARMAN WF ET AL Effects of influenza vaccination of health-care workers on mortality of elderly people in long-term care: a randomized controlled trial. LANCET 2000; 355:93-7.
8. JAMES A. WILDE ET AL Effectiveness of Influenza Vaccine in Health Care Professionals A Randomized Trial. JAMA 1999;281:908-913.
9. ANDREW C HAYWARD ET AL Effectiveness of an influenza vaccine programme for care home staff to prevent death, morbidity, and health service use among residents: cluster randomized controlled trial. BMJ 2006; 333:1241.
10. MANGTANI P ET AL A cohort study of the effectiveness of influenza vaccine in older people performed using the United Kingdom general practice research database. J INF DIS 2004 Jul 1;190(1):1-10.
11. T JEFFERSON ET AL, Efficacy and effectiveness of influenza vaccines in elderly people: a systematic review. LANCET 2005; 366: 1165–74.
12. KRISTIN L. NICHOL ET AL, Effectiveness of Live, Attenuated Intranasal Influenza Virus Vaccine in Healthy Working Adults
A Randomized Controlled Trial. JAMA 1999; 282:137-144.
13. T JEFFERSON ET AL Assessment of the efficacy and effectiveness of influenza vaccines in healthy children: systematic review. LANCET Volume 365, Issue 9461, 26 February 2005-4 March 2005, Pages 773-780.
14. E NEGRI ET AL VACCINE Influenza vaccine in healthy children: a meta-analysis. VACCINE 2005; 23: 2851-2861.
15. TRANG VU ET AL A meta-analysis of effectiveness of influenza vaccine in persons aged 65 years and over living in the community. VACCINE Volume 20, Issues 13-14, 15 March 2002, Pages 1831-1836.
16. DEMICHELI V ET AL Vaccines for preventing influenza in healthy adults. COCHRANE DATABASE SYST REV 2004 ;(3):CD001269.
17. FEDSON DS ET AL Influenzae vaccination in 22 developed countries : an update to 1995. VACCINE 1997 ; 15 (14) 1506-11.
18. CAROLYN BUXTON BRIDGES ET AL Effectiveness and Cost-Benefit of Influenza Vaccination of Healthy Working Adults A Randomized Controlled Trial. JAMA 2000;284:1655-1663.
19. Percentage of all deaths classified as influenza and pneumonia, WA Registry of Births, Deaths and Marriages, 1 January, 2008 to 23 August 2009. http://www.health.gov.au Accessed December 30, 2009.
20. 2009 H1N1 Flu, http://www.cdc.gov, Accessed April 29, 2009.
21. Εμβόλιο γρίπης πανδημικό εμβόλιο νέας γρίπης και αποτελεσματική πρόληψη σοβαρών επιπλοκών κατά τη μαχόμενη ιατρική πράξη: Mια αμφιλεγόμενη σχέση. http://novelswineinfluenza.blogspot.com. Accessed December 15, 2009.
